„Czarownik Iwanow” Andrzej Pilipiuk 2 września, 2011

Wydawnictwo: Fabryka Słów

Rok wydania: 2009

Ilość stron: 240

Andrzej Pilipiuk jest jednym z najbardziej znanych i najbardziej charakterystycznych, współczesnych polskich pisarzy. Archeolog z wykształcenia, o niewiarygodnie wręcz lekkim piórze, pokazuje polską rzeczywistość bez ogródek, a przy tym poucza, straszy i bawi do łez. Po rewelacyjnych „Kronikach Jakuba Wędrowycza” – opowiadaniach o dziarskim staruszku egzorcyście, postanowiłam sięgnąć po kolejne z oblicz Wędrowycza. „Czarownik Iwanow” z pewnością trzyma fason, a fani nieśmiertelnego egzorcysty mogą odetchnąć z ulgą, gdyż Jakub pozostaje ciągle w formie.

„Czarownik Iwanow” to tytuł nie tylko książki, ale także jednego z pięciu opowiadań. Do Wojsławic sprowadza się ponury czarownik Iwan Iwanowicz Iwanow, kapłan i gorliwy wyznawca Tego-Który-Wie-Gdzie-Jest-Miód. W tym samym czasie w okolice Wędrowycza zjeżdza prosto z Watykanu ksiądz egzorcysta,  którego głównym celem jest unicestwienie Iwanowa. Jak można się domyślać Wędrowycz nie jest zadowolony z towarzystwa. Ponosząc kolejne klęski w starciach z czarownikiem, próbuje zawiązać komitywę z wysłannikiem Stolicy Apostolskiej. Sprawa się komplikuje gdy do akcji wkraczają ubeccy funkcjonariusze o wyglądzie i usposobieniu małp człekokształtnych, którzy zamiast doprowadzić sprawę do końca mają na tyle ograniczoną fantazję, że ich ludzkie umysły gubią się w natłoku lewitujących, znikających i niematerialnych przeciwników. Pikanterii dodaje także tajemnicza wspólniczka Jakuba – Monika. Studentka zaprzyjaźnia się z Wędrowyczem, a gdy stary zaczyna traktować ją niemal jak córkę, ta dziwnym trafem zamienia się duszami z drugą kobietą Jakubowego życia – jego klaczą Mariką.  Na domiar złego, posterunkowy Birski swoją nieudacznością i chęcią zaistnienia w milicyjnym świecie ciągle rzuca Wędrowyczowi kłody pod nogi, podejrzewając go o bycie nocną hieną cmentarną, bądź niszczycielem policyjnego mienia…

Na uwagę zasługują również pozostałe, króciutkie, acz treściwie opowiadanka. Jeśli chcemy dowiedzieć się jak Wędrowycz skutecznie wykorzystuje skarpety przeciw  dwumetrowym aligatorom pływającym w Wiśle,  sprawdzić czy jedna ampułka wody święconej da radę tysiącom diabłów lub przekonać się jak Jakub poradzi sobie ze zdobywaniem pożywienia w Warszawie, koniecznie powinniśmy się z nimi zapoznać.

Po raz kolejny jestem pełna podziwu dla języka autora. Pilipiuk jest mistrzem zabawy słowami, genialnie dopasowując je do sytuacji. Wymyślne zaklęcia wywołują uśmiech na twarzach, a rosyjskobrzmiące okrzyki wznoszone raz po raz przez radosnych staruszków pozostawiają czytelnika bez słów. Oczywiście, jak w przypadku „Kronik Jakuba Wędrowycza” mamy w książce do czynienia z opisami okrutnych praktyk, do których zmusza Wędrowycza jego profesja. Jednak lekkie pióro pana Andrzeja sprawia, że nawet kiedy z oczu tryska krew, a szpadel wchodzi lekko w szyję rzekomego wampira nie sposób utrzymać powagi.

Jakub Wędrowycz to postać nietuzinkowa, zasługująca na uwagę. Nie spodziewałam się, że staruszek przeczesujący włosy skórką z boczku podbije moje serce, a jednak tak się stało. Swoim optymizmem, hartem ducha, a także niezwykłą kurtuazją wobec kobiet udowadnia, że jest osobistością wybijającą się na tle polskich postaci literackich, która zasługuje na bliższe poznanie. Dlatego polecam, polecam i jeszcze raz polecam. Poświęćmy mu chwilę, a przekonamy się, że pomimo upływu lat rzekoma hiena cmentarna nie traci na swej żywotności. Nadal potrafi dobrze zadbać o interesy nie tylko własne, ale również tych najbardziej potrzebujących.   😉

„Kroniki Jakuba Wędrowycza” Andrzej Pilipiuk 15 marca, 2011

Wydawnictwo: Fabryka Słów

Rok wydania: 2009

Ilość stron: 292

Mętny wzrok, gumofilce i butelka bimbru wetknięta za pas. Do tego włosy przeczesane skórką wieprzową i złote zęby prawdopodobnie pochodzące od ograbionego nieboszczyka… Taki opis może niektórych odrzucać, oburzać i skutecznie zniechęcać. A szkoda, gdyż „Kroniki Jakuba Wędrowycza” to istna perełka wśród polskiej literatury ostatnich lat.

Andrzej Pilipiuk to postać nietuzinkowa. Archeolog z wykształcenia, literat z wyboru, autor 19 tomów kontynuacji Pana Samochodzika oraz wielu cykli poświęconych rozmaitej tematyce, okraszonych nutką fantastyki.  Znany ze sceptycznego podejścia do polskiej rzeczywistości, postanowił stworzyć dzieło, które pod przykrywką często ochydnych i, zdaje się, oderwanych od rzeczywistości scen  ukazuje ciemne strony polskiego społeczeństwa, kpi z jego wad i odkrywa karty, których nikt dotąd nie śmiał pokazać.

Tytułowy bohater kronik to ponad 80-letni egzorcysta amator, bimbrownik, rozbójnik, a zarazem dziadek, ojciec i biznessmen. Na przestrzeni 292 stronic Jakub odsłania nam swoje przeróżne oblicza. 12 opowiadać Pilipiuka łączy nie tylko postać Jakuba Wędrowycza i jego kompanów, ale także niepowtarzalna atmosfera niewiarygodności jaką autor wplata w zupełnie codzienne oblicze polskiej wsi. W opowiadaniu pod tytułem „Świńska rebelia” Jakub prowadzi dialog ze swoją trzodą. W opowiadaniu „Z archiwum Y” do wioski bohatera przylatuje ekipa filmowa prosto z Ameryki, a Jakubowi udaje się spić na umór pewnego znanego aktora. Wędrowycz daje się poznać również jako uciekinier, przedsiębiorczy hotelarz, gość popularnego polsatowskiego talk-show, troskliwy dziadek opowiadający bajki o czerwonym zakapiorze, czy wybawca przerażonych właścicieli nawiedzonych nieruchomości. Nieustraszony egzorcysta walczy z policją, byłym ss-manem, ukraińską mafią, tureckim dżinem, urzędem skarbowym i satanistami.

Te wszystkie epizody powodują, że czytelnik odczuwa przeróżne emocje, od lekkiego strachu, delikatnego uśmiechu, po histeryczny śmiech.  Czytając jednak poszczególne opowiadania nie sposób uniknąć myśli, że ubaw po pachy to nie jedyne odczucie jakie chciał podarować nam autor. Pośród prześmiesznych anegdot jest też miejsce na chwilę zastanowienia czy aby Jakub rzeczywiście jest tylko wiejskim półgłówkiem? Czy to przypadkiem nie jest tak, że największe pokłady ludzkiej mądrości, a nawet dobroci leżą w tych, których się kompletnie wyrzuca poza nawias tak zwanego człowieczeństwa? A może to tylko zbieg okoliczności, że Wędrowycz zdolny jest do rozwikłania najcięższej kryminalnej zagadki? Być może to dziwny, niewytłumaczalny zbieg wydarzeń, że manifestujący swoją wyższość policjanci lądują w wariatkowie za sprawą tego enigmatycznego staruszka? Czy wszystko musi mieć swoją cenę? Czy Wędrowycz jest okazem zidiocenia tylko dlatego, że potrafi jeszcze wyświadczyć przysługę za pół litra „jagodówki na kościach”? Autor nie daje jasnych odpowiedzi na te pytania. Z resztą, może to ja szukam tutaj drugiego dna zupełnie niepotrzebnie.

Co może irytować w pierwszej fazie starcia z Jakubem to jego język. Odzywki typu „fajo fajn”, „musi co mosiądz” lub „wot durak” sprawiały, że wydawało mi się, iż ta książka zdecydowanie nie jest dla mnie. Choć z drugiej strony, myślałam,  kto jest w stanie zrozumieć takie odzywki? Szybko jednak irytacja ustąpiła miejsca uśmiechowi, kiedy zdałam sobie sprawę z faktu, że do zrozumienia sensu książki nie potrzeba jest wgryzać się w każde słowo bohaterów, a niezrozumiałe zworty dodają tylko autentyzmu całej sytuacji.

„Kroniki Jakuba Wędrowycza” to pozycja, która na długo ze mną pozostanie w sferze wspomnień, ulubionych dowcipów oraz pewnego rodzaju sentymentu. Wracać będę też do rewelacyjnego horoskopu wg. Wędrowycza, który z wielką dozą humory przewiduje nasze losy na najbliższy rok. Polecać tą i dalsze części cyklu o Jakubie będę każdemu kto stanie na mojej drodze z jednego prostego powodu: ten cykl jest naprawdę dla wszystkich, którzy mają szczyptę rezerwy do samego siebie i otaczającej nas rzeczywistości. Jedyną grupą społeczną, której odradzam tę pozycję jest ruch obrońców praw zwierząt. Czuję, że mogliby się nieźle rozzłościć znajdując w lodówce Jakuba półtuszę z owczarka, bądź czytając przepis na hot-dogi w wydaniu dosłownym. 🙂